400 scholen in effectmeting kansrijke interventies po en vo
Bijna 400 scholen in het basisonderwijs en voortgezet onderwijs doen dit schooljaar mee aan grootschalig effectonderzoek. Verdeeld over 14 projecten krijgen zij een kansrijke interventie aangeboden voor de cognitieve of sociaal-emotionele ontwikkeling van hun leerlingen. Een deel van de leerlingen krijgt de interventie aangeboden, het andere deel zit in de controlegroep. Door beide groepen te vergelijken, kunnen onderzoekers conclusies trekken over de effectiviteit van de interventies.
Een kansrijke interventie is bijvoorbeeld een serious game voor groep 2, die de gevoeligheid voor letters en klanken in het brein vergroot zodat leerlingen een stevige basis krijgen voor hun leesontwikkeling. Een andere kansrijke interventie is een stresstraining voor mentoren, die vervolgens hun mentorleerlingen bewuster kunnen maken van (on)gezonde stress, stressfactoren en de invloed die zij zelf hebben.
Eerste grootschalig effectonderzoek in Nederland
Afgelopen schooljaar hebben onderzoekers en interventieaanbieders zich ingespannen om voldoende scholen te vinden om mee te doen aan het onderzoek. NRO-directeur Gerard Baars: “Het is fantastisch dat zoveel scholen hieraan willen deelnemen. En dat de scholen op deze manier gezamenlijk mee-ontwikkelen aan kennis over de werking van de interventies en de onderliggende werkzame elementen. Het is voor het eerst in Nederland dat een effectmeting van deze omvang tot stand komt. In de toekomst kunnen alle scholen de kennis en inzichten gebruiken om de kwaliteit van hun onderwijs verder te versterken.” Ook wetenschappers en beleidsmakers kunnen voortbouwen op de kennis uit het onderzoek.
Interventies
De interventies zijn erop gericht om kinderen met leervertragingen te helpen en hun de best mogelijke ondersteuning te bieden. Zij werden in 2022 geselecteerd omdat ze al veelbelovende resultaten konden laten zien en al werden toegepast in de onderwijspraktijk.
De deelnemende interventies in het basisonderwijs zijn:
- Thema: lezen – De BliksemBende (Rijksuniversiteit Groningen)
Onderzoeksinstellingen: Kohnstamm instituut UvA BV, Universiteit van Amsterdam, ITTA UvA - Thema: lezen – Flits! Tutorlezen (Lexima)
Onderzoeksinstellingen: Universiteit van Amsterdam, ITTA UvA - Thema: lezen – KlankKr8 op School (Regionaal Instituut voor Dyslexie)
Onderzoeksinstellingen: Oberon BV, Universiteit Utrecht, Universiteit Twente - Thema: begrijpend lezen – Weet wat je leest (Sti. CED-Groep)
Onderzoeksinstellingen: Expertisecentrum Nederlands BV, KBA Nijmegen, Erasmus Universiteit Rotterdam, Sti. Radboud Universiteit - Thema: taalachterstand – Letterster (Lexima)
Onderzoeksinstellingen: Expertisecentrum Nederlands BV, KBA Nijmegen, ITTA UvA - Thema: bewegend leren – Beweeg Wijs (Beweegwijs B.V.)
Onderzoeksinstelling: Sti. Vrije Universiteit - Thema: tutoring – NELI / Sjakie!
Onderzoeksinstelling: Sti. Vrije Universiteit - Thema: extra onderwijstijd – Doelgericht aanbod verlengde leertijd in kleine groep (Beuker Lesmaterialen B.V.)
Onderzoeksinstellingen: KBA Nijmegen, Expertisecentrum Nederlands BV - Thema: rekenen – RekenSprint (Schoolsupport)
Onderzoeksinstellingen: Universiteit van Amsterdam, ITTA UvA - Thema: pedagogisch klimaat – Taakspel (Sti. CED-Groep)
Onderzoeksinstellingen: KBA Nijmegen, Praktikon - Thema: gedrag – SterkWerk (KiVa B.V.)
Onderzoeksinstelling: Universiteit Utrecht
Bij de interventies BliksemBende en KlankKr8 op School kunnen basisscholen zich nog tot december 2023 aanmelden voor deelname.
De deelnemende interventies in het voortgezet onderwijs zijn:
- Thema: welzijn – Mentorlessen over stress (PSIEG)
Onderzoeksinstellingen: TNO, Kohnstamm Instituut UvA, Universiteit van Amsterdam - Thema: onderwijsachterstanden – De inzet van studenten uit het ho in de bovenbouw van het vo (Universiteit Leiden)
Onderzoeksinstellingen: KBA Nijmegen, Expertisecentrum Nederlands BV, Sti. Radboud Universiteit - Als pilot ging al eerder van start:
Thema: tutoring – High Dosage Tutoring (Sti. The Bridge Learning Innovations)
Onderzoeksinstellingen: Universiteit van Amsterdam, Sti. Vrije Universiteit
In het schooljaar 2023-2024 vindt de implementatie van de interventies en het onderzoek plaats. De resultaten volgen in het najaar van 2025. Op de hoogte blijven van dit onderzoek? Check geregeld de NRO-programmapagina of abonneer je op de NRO-nieuwsbrief voor nieuwsberichten. De uitkomsten krijgen ook een plaats op Onderwijskennis.nl.
Meer over het onderzoek
Dit onderzoek vindt plaats in het kader van het NP Onderwijs. De coördinatie is in handen van het NRO, met financiering van het ministerie van OCW. In totaal is zo’n 12 miljoen euro gemoeid met het programma ‘Effectmeting kansrijke interventies’. Alle projecten samen moeten steviger onderbouwing opleveren over de werking en de werkzame elementen van verschillende aanpakken in het terugdringen van leervertraging: welke interventies zijn effectief en waarvoor precies, voor wie, in welke mate, onder welke omstandigheden en tegen welke kosten?
In het onderzoeksprogramma werkt het NRO samen met het Nederlands Jeugdinstituut (NJi), dat de verschillende projecten verbindt om onderling te leren en om kennis te ontwikkelen. Die kennis is tweeledig: over de effecten van onderwijsinterventies, en over wat werkt bij het doen van interventie-onderzoek in de Nederlandse onderwijscontext.
