#4 Ouderbetrokkenheid en welbevinden – Noëlle Pameijer

Hallo, ik ben Noëlle Pameijer en ik werk als kinderpsycholoog bij samenwerkingsverband Passend Onderwijs UNITA en bij Stichting Elan, allebei in Hilversum en wijde omgeving. Ik ga het hebben over ouderbetrokkenheid en het welbevinden van leerlingen en leraren. Heel kort sta ik stil bij het waarom, want we moeten al zoveel in het onderwijs. Ik ga iets zeggen over 't hoe, enkele do's en don'ts en wat als je meer wil weten.

<Naast Noëlle Pameijer verschijnt een dia met daarop: een driehoek, een tekening van schoolgebouw met daarin een kind en zijn ouders en daarnaast de toolkit Betrekken van Ouders Kansrijke aanpakken voor het vergoten van ouderbetrokkenheid uit 2021 van EducationLab. Link: https://education-lab.nl/publications/betrekken-van-ouders/ >

Waarom ouderbetrokkenheid? En als we het hebben over ouderbetrokkenheid, dan hebben we het over de betrokkenheid van de ouder bij het onderwijs en de ondersteuning van zijn of haar kind. En die  ouderbetrokkenheid zit in die bekende driehoek: school, ouders, leerling. Die ouderbetrokkenheid is eigenlijk het fundament. En hoe sterker dat fundament is, de basis, hoe beter leerlingen gedijen.

<Er verschijnt een nieuwe dia in beeld. De afbeelding met de school waarin een kind staat met zijn ouders ernaast, is hier weer te zien. De tekst is als volgt: Voor leerlingen? - Hoger welbevinden (rode tekst) - Minder verzuim (blauwe tekst) - Betere leerprestaties (Bluwe tekst) - Minder gedragsprblemen (rode tekst)>

Voor leerlingen is er een hoger welbevinden door ouderbetrokkenheid. Het geeft leerlingen rust en veiligheid als ouders en leraar op een lijn zitten en de leerling niet in een loyaliteitsconflict hoeft te komen. Ook minder verzuim, betere leerprestaties en minder gedragsproblemen. En dat komt omdat als ouders en leerling betrokken zijn bij het plan van aanpak om gedrag te verbeteren, dan begrijpen ze dat plan en dan kunnen ze er makkelijker achter staan. Dan kunnen ze tegen hun kind zeggen, dit is een goed plan, wij gaan jou en je leraar ondersteunen.

<Er verschijnt een nieuwe dia in beeld. De afbeelding met de school waarin een kind staat met zijn ouders ernaast, is hier weer te zien. De tekst is als volgt: Voor ouders? - Grotere tevredenheid>

Voor ouders, is eigenlijk wel logisch, vanzelfsprekend, grotere tevredenheid. In die zin zou je kunnen zeggen, het draagt ook bij aan het welbevinden van ouders. Want iedere ouder wil dat het goed gaat met zijn kind op school. <Er verschijnt een nieuwe dia in beeld. De afbeelding met de school waarin een kind staat met zijn ouders ernaast, is hier weer te zien. De tekst is als volgt: Voor leraren?  - Meer werkplezier - Meer welbevinden (De Bruyckere, 2022)>

Voor leraren, meer werkplezier en meer welbevinden. En dat is vooral omdat ouders  meedenken, ouders spreken waardering uit voor de leerkracht, de leraar, omdat ze ook meer zicht hebben op wat hij of zij voor hun kind doet. Dus dat draagt bij aan welbevinden. Hoe? Ik haal enkele do's en don'ts naar voren. Want communicatie is de sleutel. Het gaat om die constructieve samenwerking. Wat dan belangrijk is, vertel betrokkenen dat iedereen even belangrijk is.

<Er verschijnt een nieuwe dia in beeld. Er staat een getekende afbeelding op van een kind dat met zijn ouders aan tafel zit te puzzelen. De tekst is als volgt: VERTEL Gelijkwaardig, maar ieder eigen rol! - Leraren, schoolleiders - Ouders - Leerlingen Samen puzzelen>

We zijn gelijkwaardig, maar ieder heeft een eigen rol. De leraren, de leerkrachten, docenten, mentoren, intern begeleiders, zorgcoördinatoren, schoolleider, die kennen het kind als leerling het beste. Zij zien het kind van ouders tijdens instructie, zelfstandig werken, samenwerken, buitenspelen. En ouders die zijn net zo belangrijk, dat zijn de ervaringsdeskundigen,die kennen hun kind in het onderwijs al 4, 6, 8, 16 jaar. En zij weten in welk jaar hun kind met  naar school ging. En zij weten welk jaar het zo moeilijk was qua welbevinden. En vooral ook hoe dat kwam en wat hielp. Leerlingen zijn cruciaal als we het hebben over welbevinden. De leerling is de enige die ons kan vertellen wat hem of haar boos blij, verdrietig, bang maakt. Wat maakt dat de leerling niet meer naar school durft. En vooral zij kunnen ons ook vertellen wat school en ouders kunnen doen, dat het welbevinden toeneemt dat ze wel naar school toe willen. Zij zijn de informanten bij uitstek. En uit onderzoek weten we dat zij unieke kennis hebben, kennis die hun leraren en hun ouders niet hebben. Dus als je met elkaar aan tafel gaat zitten, puzzelen, tekenen, dan komen er nieuwe inzichten en dan leer je van en met elkaar. <Er verschijnt een nieuwe dia in beeld. Er staat een getekende afbeelding bij van een moeder die met 2 kinderen aan tafel aan het tekenen is. De tekst is als volgt: ÒSamenwerken: hoe eerder, hoe beter - Start schooljaar leraar-leerling-ouders (vredestijd) - Babbelen en doelen - Ouders bereiden voor met kind>

Het samenwerken daarvoor geldt hoe eerder, hoe beter. Bij voorkeur, zeker bij de leerlingen, waarbij het welbevinden in het geding is, die in het verleden het moeilijk hadden op school, of waarvan je verwacht dat dat kan gebeuren, eerder, hoe beter aan de start van het schooljaar. Nieuw schooljaar; nieuwe kansen. Je begint de samenwerking in vredestijd. Het is veel om daarna met elkaar om de tafel te gaan als het moeilijk gaat. Het is de kunst om in zo'n startgesprek de balans te vinden tussen babbelen, social talk, om de relatie op te bouwen en de doelen, doelgericht, effici‘nt gesprek. En dat kun je heel erg goed bereiken door ervoor te zorgen dat ouders en kind het startgesprek kunnen voorbereiden, dat ze bekend zijn met de agenda en bijvoorbeeld al een aantal vragen kunnen beantwoorden of tekenen.

<Er verschijnt een nieuwe dia in beeld. Er staat een getekende medaille op met een kind dat het cijfer 1 op zijn buik heeft. De tekst is als volgt: BENOEM - Gemeenschappelijk belang - Goed gaat met jullie kind = onze leerling - Vraag: wat is voor jullie goed gaan? - Sluit aan bij theorie ouder & leerling> Benoem in zo'n gesprek. We willen hetzelfde. We hebben een gemeenschappelijk belang dat het goed gaat met jullie kind en dat is onze leerling. Vraag dan aan ouders wat is en het kind, wat is nou voor jullie goed gaan? En dan zal je ouders hebben en leerlingen die zeggen, ah, als dat leren maar goed gaat, als ik hoge cijfers haal, goede cito's, als ik maar naar een bepaald, naar de havo kan, of ik maar op kan stromen, naar het vwo, dan gaat het goed. Andere ouders kunnen zeggen; als het welbevinden maar goed is,  die maar gelukkig is, als die maar vriendjes heeft met plezier naar school gaat en blij thuis komt, niet buitengesloten wordt. Prachtig. Sluit daarbij aan. Fijn. Wij vinden het ook zo belangrijk dat-ie qua leren zich optimaal ontwikkelt. Daarnaast vinden wij het welbevinden ook heel belangrijk, dat er sociale aansluiting is, dat er niet gepest wordt. En waarom vinden we dat zo belangrijk? Om dat leren en welbevinden twee kanten van dezelfde medaille zijn. Als een leerling iets nieuws geleerd heeft, gaat hij lekkerder in zijn vel zitten en als hij lekkerder in zijn vel zit, leert hij makkelijker.

<Er verschijnt een nieuwe dia in beeld. Er staat een getekende afbeelding op van een man en een vrouw die met elkaar praten. Er staat echter een rood kruis tussen ze in. De tekst is als volgt: Ò- We denken met elkaar mee - Zonder op elkaars stoel te zitten - Degene die het aangaat beslist> Bespreek. We gaan met elkaar om de tafel en we gaan met elkaar meedenken. Maar, we gaan niet op elkaar stoel zitten. Leraren zijn verantwoordelijk voor het onderwijs. Ze hebben de regie in de klas. Zij zijn degenen die beslissen wat ze met de tips van ouders en leerlingen doen. Welke ze wel toepassen en welke niet. Ouders, jullie zijn verantwoordelijk voor de opvoeding. Jullie zijn thuis de baas. En we gaan ook met jullie meedenken, maar jullie beslissen wat jullie met onze tips doen. Wees dus heel duidelijk onderling dat degene die het aangaat, die beslist. En wees duidelijk over wat mensen wel gaan doen en niet. Daarmee voorkom je heel veel onnodige misverstanden en conflicten. En dat is in het kader van welzijn cruciaal.

<Er verschijnt een nieuwe dia in beeld. Er staat een afbeelding van getekende spelende kinderen. De tekst is als volgt: WAARDERING - Talenten & interesses - Wat gaat al goed? - Wat lukt wel? - Complimenten over en weer (Ga zo door :))> Spreek waardering voor elkaar uit over en weer. Als leerlingen het moeilijk op school hebben, is dat cruciaal. En iedere leerling, iedere ouder, iedere leerkracht, leraar wil gezien, gehoord en gewaardeerd worden. Spreek waardering uit voor de leerling, talenten, interesses, wat gaat allemaal al goed, wat lukt wel. Spreek ook waardering uit voor ouders. "Dankzij dat jullie zo geoefend hebben met begrijpend lezen thuis. Kijk eens!", laat dingen zien. "Wow, wat een sprong heeft hij gemaakt in begrijpend lezen. Ga daarmee door, want dat heeft jullie zoon nodig". En laat ouders weten dat school en met name leraren ook complimenten nodig hebben van ouders. Dus ouders blijf kritisch en laat het ons weten wanneer we het goed doen. <Er verschijnt een nieuwe dia in beeld. Er staat een getekende afbeelding op van 3 personen die met elkaar in gesprek zijn. De tekst is als volgt: Donts - Kristisch over ouders in bijzijn leerling (e.o.) - Schuld bij ouders leggen> Dan enkele don'ts. * Praat niet kritisch ouders in bijzijn van de leerling. En omgekeerd. Ouders niet kritisch in bijzijn van hun kind over de leraar. * Leg ook niet de schuld bij ouders. Je mag best even klagen in de teamkamer. 5 minuten, doel is hart luchten. <Er verschijnt een nieuwe dia in beeld. Er staat nog steeds een getekende afbeelding op van 3 personen die met elkaar in gesprek zijn. De tekst is als volgt: Do's Wat kunnen wij (woordje wij is in het rood, de rest  zwart) doen zodat het deze leerling en ouders wel lukt? Vraag ouders & leerlingen om feedback> En dan ga je met elkaar bedenken wat kunnen wij doen, zodat 't deze ouders wel lukt en deze leerling om ... * En vraag aan ouders. Bijvoorbeeld, wat hebben jullie nou nodig om achter onze leraar te staan? En ondersteun ouders daarbij, want het is niet makkelijk als ouder als je kind verdrietig, boos, angstig thuis komt en zegt "ik ga nooit meer naar school" om dan achter de leraar te staan. * Dus help ouders hoe kunnen ze hun kind steunen en achter de leraar staan. Een hele effectieve interventie is: zorg voor een kaartje of een briefje, maken leraar een leerling samen, gaat mee naar huis, ouders kijken daarnaar, zeggen Wow wat goed, het is je drie keer gelukt om het doel te halen vandaag. Wat knap, wij zijn trots op jou". Beloning op school is waardering thuis. En we zien een keer is het niet gelukt, jammer. Want we staan achter het plan. Wat ga jij doen dat het morgen wel lukt?" De correctie is al op school geweest, niet nog een keer straf thuis. Want dat werkt averechts op het welbevinden. * Vraag ouders en leerlingen ten slotte ook om feedback. Wat was prettig in dit gesprek en waar moeten wij mee doorgaan? En wat gaan we in het volgende gesprek beter doen? Heel simpel, tops en tips. Daar valt elke dag heel veel van te leren. Wil je meer weten?

<Er verschijnt een nieuwe dia in beeld. Rechts zie je de kaft van het boekje Met plezier naar school en links staat de tekst: Meer weten? ->Tips communicatie en samenwerking ->Gewone en speciale gesprekken ->Gratis folders (5 talen) met url: https://hgw-noelle-pameijer.nl/ >

Dan is er het boekje "Met plezier naar school". Als je daar een indruk van wil krijgen kan je gratis folders downloaden in verschillende talen, Arabisch, Engels, Nederland, Pools en Turks. Dat was hem. Dank voor de belangstelling. No‘lle Pameijer https://hgw-noelle-pameijer.nl/ouders-kinderen/